Wigilia u prawosławnych – jak ją obchodzą?

Jedną z głównych różnic pomiędzy wigiliami katolicką i prawosławną są ich daty – kiedy katolicy obchodzą Wigilię, prawosławni dopiero się do niej przygotowują. Mimo że jest to to samo święto, prawosławna Wigilia wypada 13 dni później niż katolicka, a rozbieżność ta wynika z faktu, że w kościele prawosławnym nie została przyjęta reforma kalendarza wprowadzona w 1582 roku przez papieża Grzegorza XII. Oznacza to, że prawosławna uroczystość wypada w katolickie święto Trzech Króli, czyli 6 stycznia.

Warto zaznaczyć, że prawosławne Święta poprzedza czterdziestodniowy post, nazywany również Filipowym. Podobnie jak w tradycji katolickiej, prawosławni zachowują post w Wigilię, pod obrusem pojawia się sianko, a na świątecznym stole powinno znaleźć się dwanaście potraw oraz dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa. Warto wspomnieć też o udekorowanej choince, pod którą pojawiają się prezenty, a także kolędowaniu, które również łączy świętowanie w obu przypadkach. W takcie prawosławnej wieczerzy wigilijnej, uczestnicy podczas składania życzeń nie dzielą się jednak opłatkiem, a poświęconą w cerkwi prosforą, czyli niewielkim chlebkiem wypiekanym na zakwasie. Warto również wspomnieć, że w cerkwiach zamiast szopki wystawia się ikonę przedstawiającą scenę Bożego Narodzenia.

Podczas prawosławnej wigilii na świątecznym stole znajduje się dwanaście potraw – zgodnie z tradycją, każda z nich coś symbolizuje i powinno się spróbować wszystkich. Co ważne, są to dania postne, a najważniejszym z nich jest kutia, którą przyrządza się z pszenicy, maku, bakalii i miodu i którą nierzadko rozpoczyna się wieczerzę. Ponadto, na wigilijnym stole zwykle nie brakuje ryb, w tym karpia i śledzi w różnych wydaniach, pierogów (między innymi z makiem) oraz barszczu z uszkami lub pampuszkami, czyli drożdżowymi, postnymi bułeczkami. Inne tradycyjnie przygotowywane na prawosławną Wigilię dania to między innymi kapusta z grochem lub grzybami, kisiel z owsa, znany jako kisełycia lub pieczone, drożdżowe racuchy. Nie należy zapominać o wyjątkowym świątecznym napoju, jakim jest kompot z suszonych owoców.

Co ciekawe, stół podczas tradycyjnej, prawosławnej wigilii obfituje w czosnek, który jest symbolem zdrowia. Jedną z bardziej intrygujących wigilijnych potraw może okazać się czosnek zamaczany w soli, a ponadto można spotkać się ze zwyczajem układania główek czosnku w czterech rogach stołu, co ma za zadanie odpędzić złe duchy.

To, jak wygląda wigilia u prawosławnych – podobnie, jak w przypadku wigilii organizowanej przez katolików – wiąże się tradycjami przekazywanymi z pokolenia na pokolenie. Poznając je możemy jeszcze pełniej przezywać wyjątkowy czas, jaki niesie ze sobą okres Bożego Narodzenia!