Skąd się wzięła tradycja dawania prezentów na Święta?
Boże Narodzenie to czas wyjątkowy, który wypełniają rodzinne spotkania i wspólne kolędowanie. Nie może zabraknąć również stołów uginających się pod ciężarem tradycyjnych smakołyków, a także udekorowanej choinki i prezentów. Zwyczaje związane ze świątecznymi podarunkami mogą różnić się w zależności od regionu. Wyjaśniamy, do czego nawiązuje zwyczaj dawania świątecznych prezentów i przedstawiamy kilka ciekawostek na temat tej tradycji.
Dary Trzech Króli dla Jezusa w Betlejem
W okresie świątecznym zauważyć można szczególne przywiązanie do tradycji – z wyprzedzeniem przygotowuje się wykwintne dania na Boże Narodzenie, dekoruje choinkę i całe mieszkania, a także wybiera prezenty dla najbliższych. Ostatni z wymienionych zwyczajów jest jednym z najmłodszych i chociaż znany był już od XIII wieku, na dobre w Polsce pojawił się dopiero sześć wieków później. Przyjmuje się, że tradycja dawania świątecznych prezentów nawiązuje do darów, które Mędrcy ze Wschodu złożyli Jezusowi w Betlejem. Warto zaznaczyć, że największą wagę do tego zwyczaju przykłada się w Hiszpanii, gdzie prezenty tradycyjnie wręcza się w święto Trzech Króli, czyli 6 stycznia.
O ile odpowiedź na pytanie, skąd wzięła się tradycja wręczania upominków jest stosunkowo prosta, to trudno jednak wyjaśnić dlaczego podarunki zostawiamy akurat pod choinką. Co ciekawe, zwyczaj ten nie jest szczególnie popularny poza granicami Polski.
Zwyczaj dawania prezentów – nawiązanie do św. Mikołaja
Inna teza mówi o powiązaniu świątecznej tradycji z postacią św. Mikołaja, czyli żyjącego na przełomie III i IV wieku biskupa Miry, który pod osłoną nocy pomagał najbardziej potrzebującym, dzieląc się swoim majątkiem oraz podrzucając niewielkie prezenty. Co ciekawe, jego współczesny wizerunek, przedstawiający starszego, brodatego mężczyznę w charakterystycznym czerwonym stroju nie ma jednak dużego związku z rzeczywistością – wykreowany został na potrzeby jednej z kampanii reklamowych przeprowadzanych w latach 30. XX wieku i skutecznie zadomowił się w popkulturze.
Gwiazdor, Aniołek i Dziadek Mróz w tradycji regionalnej
Współcześnie uznaje się, że prezenty świąteczne to najczęściej sprawka świętego Mikołaja, jednak warto zauważyć, że w niektórych regionach Polski, nie zostawia on dzieciom prezentów pod choinką, a rozdaje je jedynie z okazji przypadających na 6 grudnia Mikołajek.
Pomorze Zachodnie, Kaszuby, Kujawy i Wielkopolska to regiony, gdzie bożonarodzeniowe prezenty pod choinką zostawia Gwiazdor, a jego atrybutami są futrzana czapka i długi kożuch. Co więcej, nierzadko odpytuje on dzieci z wierszyków, a jego twarz zazwyczaj jest ubrudzona sadzą lub ukryta. Na Śląsku natomiast, w roli obdarowującego spotkać można Dzieciątko reprezentujące narodzonego Jezusa. W południowej części Polski dużą popularnością cieszą się roznoszące prezenty Gwiazdka i Aniołek. Nie należy ponadto zapominać o występującym na wschodzie kraju Dziadku Mrozie.
Niezależnie od tego, kto odwiedza nas z prezentami w okresie świątecznym, warto zauważyć, że ta szczególnie miła tradycja cieszy się nieustającą popularnością!
