Co powinno znaleźć się w koszyku — święconce?
Koszyczek ze święconką nieodłącznie kojarzy się z Wielkanocą. W Wielką Sobotę zanosimy go do kościoła, aby poświęcić znajdujące się w nim pokarmy. Pięknie udekorowany kolorowymi wstążkami, gałązkami borówki lub bukszpanem, wyścielony haftowaną, białą serwetką i wypełniony świątecznymi przysmakami jest dla chrześcijan ważnym symbolem świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Co zatem według tradycji powinno koniecznie się w nim znaleźć, a czego raczej nie wkładać do wielkanocnego koszyka?
Historia koszyczka wielkanocnego
Podobnie jak bożonarodzeniowa choinka jest symbolem świąt Bożego Narodzenia, tak koszyczek ze święconką jest atrybutem Wielkanocy. Skąd wzięła się tradycja święcenia pokarmów? Okazuje się, że ma ona bardzo długą i ciekawą historię, która sięga czasów przedchrześcijańskich Słowian. Wiosną, kiedy natura budziła się do życia, świętowali oni czas zrównania się dnia z nocą, składając bóstwom dziękczynne ofiary w postaci różnych pokarmów. I choć niewiele to ma wspólnego z koszyczkiem wielkanocnym, to nie ulega wątpliwości, że tradycja święcenia pokarmów, ma swoje korzenie w zwyczajach ukształtowanych na długo przed chrześcijaństwem.
Chrześcijańska tradycja święcenia pokarmów sięga początków VIII wieku, ale wielkanocny koszyczek ma znacznie krótszą historię. Ma on swój początek w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to mieszkańcy miast zaczęli przynosić do świątyń pokarmy do święcenia. Na przełomie XVII i XVIII wieku to kapłan odwiedzał wyznaczone domy, w których święcił suto zastawione stoły.
Co włożyć do koszyka wielkanocnego?
Zawartość koszyka ze święconką jest związana z tradycją konkretnego rejonu, dlatego w różnych zakątkach Polski może się nieco różnić. Są jednak produkty, które koniecznie powinny zostać tam umieszczone. Zatem co włożyć do święconki? Na pewno muszą się tam znaleźć gotowane jajka, znak odradzającego się życia. Do koszyka trzeba też włożyć chleb, który symbolizuje ciało Chrystusa. Ważnym elementem jest również kiełbasa lub wędliny, symbol dostatku, zdrowia i płodności. Koniecznie należy też włożyć do koszyczka sól symbolizującą oczyszczenie. Niezbędnym składnikiem święconki jest ciasto, które jest metaforą doskonałości i umiejętności. W koszyczku wielkanocnym na pewno nie powinno zabraknąć baranka. Jest on ważnym symbolem Wielkanocy i atrybutem zwycięstwa życia nad śmiercią. W niektórych regionach kraju do święconki wkłada się także wodę, oznakę przygotowania do nowego życia, a także chrzan, symbol siły fizycznej i krzepy.
Choć często do wielkanocnego koszyczka wkładane są czekoladowe zające, to jednak nie powinny się one tam znaleźć. Produkt ten nie ma bowiem nic wspólnego z chrześcijańską tradycją i jest jedynie świeckim symbolem. Wielkanocny koszyczek musi być skromny, wykonany z wikliny. Można go udekorować kolorowymi wstążkami, które podkreślą radosny charakter Wielkanocy. W środku najlepiej wyścielić go białą serwetką, na dnie położyć talerzyk, a na nim niezbędne w święconce pokarmy. Koszyczek koniecznie należy również udekorować gałązkami borówki lub bukszpanu. Nie tylko pełnią one rolę dekoracyjną, ale mają też świąteczną symbolikę. Oznaczają radość i nadzieję na zmartwychwstanie.
lite