Mortadela jest prawdopodobnie pierwszą kiełbasą powstałą we Włoszech w XIV w. W oryginalnej wersji wytwarza się ją z wieprzowiny (słoniny oraz zmielonego mięsa) i doprawia pieprzem lub pistacjami, rzadziej innymi dodatkami. Mortadela charakteryzuje się bladoróżowym kolorem z białymi plamkami tłuszczu oraz bardzo łagodnym smakiem, dzięki czemu ma swoich zwolenników zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci.
Mortadela jest świetna nie tylko na kanapkę. Grubo pokrojone krążki po spanierowaniu i usmażeniu na oleju smakują wybitnie, zwłaszcza z dodatkiem młodych ziemniaków oraz pikantnej surówki. Z cieńszych plasterków można przygotować pyszne roladki nadziewane warzywami lub pieczarkami i serem. Z mortadeli w kilka chwil można przyrządzić także smaczne placuszki oraz kieszonki pełne roztopionego żółtego sera.
Ta bardzo drobno zmielona kiełbasa jest nie tylko idealnym składnikiem wielu ciepłych potraw. Z powodzeniem można ją także dodawać do sałatek, co sprawi, że staną się one bardziej aromatyczne i sycące. Pokrojona w kostkę kiełbasa wchodzi w skład pysznej sałatki, w której dominuje kwaskowaty smak kiszonych ogórków i papryki konserwowej. Całości dopełniają świeża cebula, pomidory oraz sos majonezowo-musztardowy.
Wśród licznych potraw na bazie mortadeli nie sposób pominąć sałatki szwabskiej, która dobrze smakuje zarówno jako dodatek do pieczonych mięs, jak i zupełnie osobne danie. Bazą sałatki są ugotowane ziemniaki, ogórki konserwowe, cebula i dużo posiekanego szczypiorku. Biały sos, którym należy skropić potrawę tuż przed podaniem, świetnie łączy składniki i pasuje do jasnego, chrupiącego pieczywa (np. bagietki).
Chociaż mortadelę z powodzeniem można łączyć z większością warzyw, dzięki łagodnemu smakowi pasuje również do słodkich owoców, jak brzoskwinie czy mango. Wraz z nią już w kilka chwil można przygotować ekspresową sałatkę z dodatkiem złocistej kukurydzy, sera żółtego oraz soczystych ananasów w syropie. Na wspólny obiad czy lunch warto przygotować pyszną sałatkę z mortadeli, truskawek i gruszek, której słodki smak równoważy odrobina pikantnego sera koziego, rzodkiewki oraz aromatycznego ogórka. Całość polana sosem na bazie miodu oraz cytryny zachwyca niepowtarzalnym smakiem, zwłaszcza gdy sałatkę przegryza się chrupiącą grzanką.