Kuchnia planetarna – jak gotować ekologicznie latem?
Ekologiczne postawy mają wpływ na wiele dziedzin życia. Decydują o tym, jaki wybieramy środek transportu, gdzie robimy zakupy, a także co jemy na co dzień. Ekologiczne gotowanie może przybierać różne formy. Wielu wegetarian i wegan deklaruje, że rezygnuje z jedzenia mięsa, troszcząc się o losy planety.
Niektórzy jednak nie ograniczają się do zmian w jadłospisie, tylko mają trochę inne podejście do tego zagadnienia. Dieta w szczególny sposób przyjazna środowisku to dieta planetarna. Na czym właściwie polega? Omawiamy najważniejsze zasady.
Dieta planetarna – co to jest?
Pojęcie diety planetarnej jest stosunkowo nowe. Definicję stworzył zespół naukowców z organizacji EAT, który opublikował wnioski ze swoich badań w magazynie Lancet. Masowe stosowanie planetarnej kuchni ma przynieść wiele pozytywnych zmian o długofalowych konsekwencjach:
- ograniczenie zużycia wody;
- zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych;
- ochrona różnorodności biologicznej;
- wspieranie zrównoważonych, ekologicznych upraw.
Oprócz tego zmiana nawyków żywieniowych ma się przyczynić do poprawy stanu zdrowia. Konsekwentne jej stosowanie ma na celu:
- zmniejszenie spożycia cukru;
- ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych;
- walkę z chorobami cywilizacyjnymi, zwłaszcza otyłością i problemami z krążeniem krwi.
Dieta planetarna – najważniejsze zasady
Ekologiczne gotowanie ma na celu przede wszystkim wyeliminowanie z jadłospisu tego, co jest jednocześnie niezdrowe i wiąże się ze zużywaniem dużym zasobów. Z tego powodu w planetarnej diecie całkowicie odrzuca się czerwone mięso. Znacznie lepszym źródłem białka – według założeń tej diety – są rośliny strączkowe, ryby i drób, a także jaja. Główna różnica między dietą planetarną a i wegańską sprowadza się zatem do tego, że ta pierwsza dopuszcza umiarkowane ilości mięsa i innych produktów odzwierzęcych. Stąd często porównywana jest do diety fleksitariańskiej, która jest mniej rygorystyczna niż różne odłamy wegetarianizmu.
Następna ważna zasada to częste sięganie po warzywa (200-600 g dziennie) i owoce (100-200 g dziennie).
Dieta planetarna zaleca też, żeby dostarczać organizmowi węglowodany w inny sposób niż z warzyw skrobiowych. Z tego powodu proponuje się, żeby ziemniaki zastępować produktami pełnoziarnistymi. To może być brązowy ryż, odpowiedni rodzaj makaronu, quinoa.
Standardem w menu planetarnym są także orzechy, pełnoziarniste pieczywo, płatki owsiane.
W diecie planetarnej jest zdecydowanie mniej:
- cukru;
- produktów silnie przetworzonych;
- pustych kalorii bez wartości odżywczej;
- produktów zwierzęcych.
Jedząc zgodnie z ustalonymi regułami, można dostarczać organizmowi odpowiednią dawkę energii, a przy tym żyć zdrowiej i mieć lepsze samopoczucie. Kluczowym słowem przy stosowaniu diety planetarnej jest elastyczność. Naukowcy, tworząc swoje rekomendacje, podkreślali, że dieta może się różnić w zależności od szerokości geograficznej, dostępności produktów i lokalnych zwyczajów. Stosując się do ogólnych wytycznych, wciąż ma się szerokie możliwości w kwestii doboru konkretnych składników do przygotowania dań.
Czym jest kuchnia planetarna – podsumowanie
Dieta planetarna to dość nowa koncepcja. W przeciwieństwie do kontrowersyjnych diet, takich jak frutarianizm czy witarianizm, ma naukowe uzasadnienia i jest bezpieczna dla zdrowia, ponieważ umożliwia skomponowanie pełnowartościowego posiłku. Idea może się podobać ludziom, którzy z jednej strony są świadomi problemów związanych z eksploatacja środowiska naturalnego, ale przy tym nie mają przekonania do diety wegetarian i wegan. Ekologiczne gotowanie w tej wersji może być dla nich bardziej przystępną propozycją, która umożliwi pozytywną zmianę nawyków żywieniowych z korzyścią dla wszystkich wokół.
Przeczytaj również:
lite